Zippo, Zippo Üretim Şirketi (İngilizce: Zippo Manufacturing Company) tarafından üretilen, yeniden doldurulabilir, metal çakmaklara verilen addır. 1933 yılından beri binlerce farklı dizayn ve şekilde üretimi yapılmaktadır.
II. Dünya Savaşı’nda ABD ordusunda popüler hale gelmiştir. Zippo çakmakları ömür boyu garantiyle tanınırlar. Eğer bir Zippo çakmak bozulursa daha önce kaç kişi tarafından kullanıldığı ya da kaç yıllık olduğu önemli olmaksızın şirket çakmağı tamir eder ya da yenisini temin eder.
Zippo çakmaklar popülerliklerini rüzgarda yanmalarıyla daha da arttırmışlardır. Ayrıca üst kapağın kapatılmasıyla çıkan yüksek ses Zippo çakmakların tanınmasında etkili olmaktadır.
Kaynak: Wikipedia
Zippo Nedir? ve Ne Zaman Kimin Tarafindan Yapilmistir?
Hikâyenin başında George, son derece tembel bir öğrencidir. Sene sonunda karnenin vehametini gören babası, “senin adam olacağın yok, bari bir zanaat öğren” deyip oğlanı kendi atölyelerinde çırak olarak başlatır. George burada torna, tesviye, eğe, perdah, cila gibi metal sanatlarını yavaş yavaş öğrenir. Babanın vefatını izleyen yıllarda iştahı açılan piyasaların büyüsüne kapılan George, atölye dahil ne var ne yoksa hepsini yükselen petrol işine yatırır ve buhranın ilk dalgasıyla tüm sermaye aşırı yükselerek buhar olup elden gider. Yaşadığı hayal kırıklığı o denli büyüktür ki, fırsatını bulsa Teksas’ın tüm kuyularını kundaklayabileceğim hisseder, ama sonraları daha makul bir yol seçmesi gerektiğini düşünerek sakinleşir ve o dönem pek revaçta olan, bizim “muhtar çakmağı” dediğimiz Avusturya çakmaklarını ithal edip, satarak ailesini geçindirmeye çalışır. Söylentiye göre, bir hanımın sigarasını yakmaya uğraşan ama hafif esinti yüzünden bir türlü başarılı olamayan petrol işçisinin perişan halini görünce George’un aklına Avusturya çakmağını rüzgârlıkla donatma fikri gelir.
Metal işine verdiği yıllar sağolsun, fitilin çevresini gözenekli bir levhayla çevrelemesi beş dakikasını almaz, ilk tasarımı daha da mükemmel hale getirmek için çalışır; kutusunu, kapağını, menteşesini, fitilini, taşını, çarkını son haline getirip nihayet 1933’te çakmağının adını Zippo koyar. Bu adı seçerken, dönemin en havalı icatlarından biri olan fermuardan (zipper) esinlendiği biliniyor.
ilk yıllarda tek tük satan çakmak, ikinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan askerlerinin gözdesi olur. Tam bitti derken Kore Savaşı çıkar, ardından Vietnam gelir. Cephenin sıkıntılarını çakmağın üzerine kazıyan dertli askerler, mektupların ucunu Zippo’yla tutuşturmayı ihmal etmez. Özellikle Vietnam Savaşı’na şahit olan emektarlar şimdi müzayedelerin en ateşli gözdeleri haline gelmiştir.
Zippo, üretildiği günden beri iç aksamı üzerinde değişiklik yapılmamış nadir teknik numunelerden biri. Evrimini tamamlamış yılan gibi, mükemmel bir çakmaktan bahsediyoruz; fitilin içinden yükselen petrol buharını bir çerçevenin içinde yakmak ayrıcalığına, meşhur yankesici Prometheus bile sahip değildi. “Zımbırtrnın nasıl çalıştığına gelelim. Metal bir hazneye hapsedilmiş olan pamuğa emdirilen petrol, daha doğrusu neft, fitili yağa boğarak uca doğru yükselir. Çarkın sürtünmesiyle çakmak taşından çıkan kıvılcım, fitili tutuşturur. Alevi söndürmenin tek yolu, çakmağın kapağını kapatarak ortamı havasız bırakmaktır, işlevi, fitili yakıta doymuş halde tutmaktan ibaret olan Avusturya çakmağınınkine kıyasla, Zippo’nun kapağı çok daha büyüktür ve rüzgârlık hacmi içinde daha fazla petrol buharı tutulabildiği için tutuşturması daha kolaydır. Zippo yakıt tercihi yapmaz; yavaş buharlaşan her tür yakıtla, örneğin ispirto, viski, gazyağı, benzin, mazot vs. ile çalıştırılabilir.
Efsanevi bir de garanti söz konusudur: Arızalanan tüm çakmaklar tamir edilir; tamir edilemeyecek halde olanlar, yenisiyle değiştirilir “Sigara içmiyoruz, bize ne Zippo’dan?” diyor olabilirsiniz. Ateş, onun getirdiği aydınlık medeniyetimizin en önemli timsali değil mi? Sigara mahkûm edileli çok oldu, kabul, ama ateşle olan ilişkimizi kesmiş değiliz. Bu kullanışlı makineyle, sigara yakmak dışında onlarca başka iş yapmak mümkün. Aşırı soğuk havada kalanlar bilir, sıkıştırılmış bütan gazıyla çalışan ucuz çakmaklar çabucak donar, bir türlü yanmak bilmez. Bu nedenle dağcılar, uzun seyahatlere çıkanlar yanlarında Zippo bulundurur. Aydınlatma, ısınma, tutuşturma, biriktirme, daha önemlisi onlarca oyun oynama ve yenilerini geliştirme imkânı veren şıngırtılı bir oyuncaktır bu çakmak.
- 77 yıldan beri tasarımı değişmedi.
- 3 Mart 1936’da tescillendi.
- Patent numarası 2032695.
- Standart ağırlığı 58,1 gram.
- 22 parçadan oluşuyor. 108 işlemden geçiyor.
Bradford’daki fabrikada günde 80.000 adet çakmak üretiliyor. Şimdiye dek 400 milyon adet üretildi. 1932’de piyasaya sürülen Zippo’nun o günkü fiyatı 1,95 dolardı. “Ateşle barut yanyana durmaz” deyimi, işin fiziğini büyük ölçüde içeriyor. Yakıtla oksijen uygun koşullarda biraraya gelince “ateş bacayı sarıyor”; ısı ve ışık şahmına duman eşlik ediyor. Tutuşmanın ardından ışıldayan alevin oluşturduğu damla biçimindeki zarf, hızla buharlaşan yakıtı içinde hapsediyor. Gaz halindeki yakıt ile oksijen molekülleri bu zarfın dış yüzeyinde buluşup ısı ve ışık veren kimyasal tepkimeyi başlatıyor. “Eksik yanan” hidrokarbon öbekleri alevin içinde hızla hareket ediyor; ısı düzeyindeki fark nedeniyle alevin rengi maviden sarıya değişiyor. Yanmak isteyen öbeklerin onca uğraşına rağmen mükemmel yanma asla gerçekleşmiyor; yakıt fazlası alevin dışına çıkar çıkmaz yoğuşup is ve dumana dönüşüyor. Karşılık bulmayan beklentilerin “yanıyorum” biçiminde dile gelmesinde anlatılmak istenen “eksik yanma” olmalı; cümle genellikle “duman oldum” diye bitiyor!
Kaynak: NTV BLM
Zippo Nedir?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder